Rotterdammers moeten zich gehoord voelen
Opinie van Liesbeth Levy, directeur LOKAAL, in het AD/Rotterdams Dagblad van 19 augustus 2016
Het stadsbestuur heeft de ambitie om Rotterdammers meer zeggenschap te geven. Van Burgerjury tot CityLab010. Of het nu gaat om veiligheid in de wijk of de komst van een nieuw azc, kosten noch moeite worden gespaard de Rotterdammer te betrekken bij de lokale democratie. In 2018 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam en dan wordt duidelijk of al deze inspanningen ook zullen leiden tot grotere politieke betrokkenheid. Anders gezegd, of het historisch lage opkomstpercentage van de vorige verkiezingen dan tot de verleden tijd zal horen.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters presenteerden pas een publicatie over de vraag of het lokaal bestuur wel opgewassen is tegen onvrede van burgers in tijden van onzekerheid en angst over de toekomst. Deze publicatie stelt dat waar verdeeldheid en ongenoegen vanuit de samenleving in de democratische arena komen, extra hoge eisen worden gesteld aan mechanismen van verbinding en consensusvorming. Het gaat hierbij niet alleen om goede verhoudingen in het stadhuis, maar ook om nieuwe verbindingen tussen politiek en verschillende vormen van maatschappelijke democratie. Voorwaar, mooie uitdagingen waar politiek-bestuurlijk laboratorium Rotterdam zich in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen voor gesteld ziet.
Twee onderwerpen zou ik hierbij specifiek willen noemen. Ten eerste, de spanning die er nu lijkt te bestaan tussen representatieve democratie en meer directe vormen van democratie, zoals bijvoorbeeld het Woonreferendum in Rotterdam. Ten tweede, de spanning tussen gevestigde politieke partijen en de komst van nieuwe politieke partijen, waaronder de partijen georganiseerd rond issues.
De vraag is nu, hoe die spanningen productief te laten zijn voor de lokale democratie? Het is bovendien de vraag of verbinding en consensusvorming de juiste remedie is. Politiek gaat immers over de elementaire behoefte van het samenleven, waarbij onderling verschil onvermijdelijk is. Hierover de confrontatie niet aangaan of niet durven aan te gaan, betekent geen noodzaak tot reflectie en dus geen politiek. In een debat vormen deze tegenstellingen juist de basis, op voorwaarde dat alle partijen democratische principes accepteren.
Brede midden
Binnen het maatschappelijk debat, waarbij vooral de extremen hoorbaar zijn, lijkt sprake van verharding. Ik gebruik hier bewust het woord ‘lijkt’. Want het brede midden in Rotterdam, met zijn diversiteit aan meningen, nuances en identiteiten laat vaak minder van zich horen.
De Rotterdamse politiek heeft de afgelopen decennia geschiedenis geschreven door de manier waarop zij de onvrede in de stad een stem heeft weten te geven. De grootste uitdaging is ervoor te blijven zorgen dat elke Rotterdammer zich gehoord blijft voelen.
Door Liesbeth Levy